Morfologia /wygląd

Przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae Koch) jest polifagiem. Jego spektrum troficzne stanowi około 1275 gatunkach roślin z 70 rodzajów należących do kilkudziesięciu botanicznych rodzin (Jakubowska i wsp. 2021), dzikorosnących oraz uprawnych: warzyw, roślin ozdobnych i rolniczych oraz drzew i krzewów owocowych (Jakubowska i wsp. 2017). Od kilku lat obserwuje się zwiększoną liczebność tych organizmów w warunkach polowych na plantacjach buraka cukrowego (Jakubowska 2014; Jakubowska i Fiedler 2014; Fiedler i Jakubowska 2015). Na buraku cukrowym powoduje przedwczesne żółknięcie i zasychanie liści, co ma niekorzystny wpływ na wzrost i plonowanie. Konsekwencją jego żerowania na liściach buraka cukrowego jest zakłócenie fotosyntezy i w efekcie zahamowanie wzrostu i rozwoju roślin oraz spadek zawartości cukru występującego w korzeniach.

Biologia szkodnika

Cykl polowy. Reprodukcja przędziorków na roślinach polowych może być ciągła, od wczesnej wiosny do późnej jesieni. W sprzyjających temperaturach (25–30°C), co zdarza się często późną wiosną i latem, czas rozwoju jednego pokolenia skraca się nawet do 8 dni. Z jaj wylęgają się larwy (nimfy) od 2 do 10 dni. Jedno pokolenie w zależności od sprzyjających warunków (wysoka temperatura, niska wilgotność, susza) może rozwiną od 8 do 12 pokoleń (głównie w szklarniach, tunelach itp.). W warunkach klimatycznych Polski, na polach z burakiem cukrowym obserwuje się od 4 do 6 pokoleń a nawet do 8 pokoleń w miesiącach wiosennych i letnich. Średni czas rozwoju roztoczy w zależności od sprzyjających warunków atmosferycznych waha się od 14 do 21 dni (Jakubowska i wsp. 2017). Samice przędziorków składają średnio od 90 do 120 jaj w 10 dni (Dara 2015). Pod koniec sierpnia i września pod wpływem skracającego się dnia pojawia się długa, pomarańczowa diapauzująca samica (roztocza) pojawia się pajęczynka i zaczynają się one przenosić na miejsce zimowania. Samce przędziorków nie zimują. Samce żyją około 3 tygodnie. Zimowanie samic zależy od stanu środowiska, żyją one do przyszłego sezony. Mniejsze nie diapauzująca samice mogą żyć do 5 tygodni.

Opracowanie D. Zawada

Objawy żerowania. Początkowo objawy żerowania roztoczy obserwuje się na brzegach pól, z czasem występują placowo na całej powierzchni uprawy. Wysysają tkankę miękiszową, po obu stronach blaszki liściowej roślin buraka. Po stronie górnej blaszki liściowej w wyniku intensywnego żerowania szkodników pojawiają się drobne, jasne plamki tworzące tzw. mozaikę. Na dolnej stronie liścia pojawia się delikatny oprzęd (pajęczynka) z różnymi stadiami rozwojowymi przędziorków. W pełni sezonu wegetacyjnego buraków możemy obserwować wyleganie roślin, zażółcenie plantacji. Rośliny więdną, brązowieją, a na końcu zamierają. Spadek plonu korzeni w wyniku intensywnego żerowania przędziorków na burakach może wynosić od 20 do 50%, a zawartość cukru w korzeniach może ulec zmniejszeniu nawet o 2% (wartość bezwzględna) (Legrand i wsp. 2000; Ulatowska i wsp. 2015).

Od kilku lat obserwuje się zwiększoną liczebność przędziorka chmielowca na plantacjach z burakiem cukrowym w centralnej Polsce, szczególnie w województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, lubelskim i częściowo mazowieckim. Są to regiony o zwiększonym areale uprawy buraka cukrowego, a także charakteryzujące się warunkami agrometeorologicznymi sprzyjającymi rozwojowi agrofaga w ciągu sezonu wegetacyjnego (suche wiosny, wysokie temperatury w okresie lata i brak opadów 0-200 mm). Intensywne żerowanie przędziorka połączone z szybkim zwiększeniem liczebności skutkuje pogorszeniem fizjologii całej rośliny i negatywnie wpływa na ilość i jakość plonowania.

Opracowanie D. Zawada